Dziecko, żeby mówiło musi być spełnione kilka warunków. Przede wszystkim musi rozwijać się prawidłowo. Mam tu na myśli motorykę dużą i małą, percepcję słuchową i wzrokową. Ponadto dziecko musi rozumieć to, co słyszy – zarówno dźwięki niewerbalne (np. stukanie młotka, muczenie krowy) jak i werbalne czyli słowa, zdania, pytania. Oczywiście wszystkie te umiejętności rozwijają się w odpowiednim czasie. Gdy te warunki są spełnione to zazwyczaj dziecko mówi. By mogło wyrażać siebie i swoje myśli musi znać słownictwo oraz struktury gramatyczne, którymi rządzi się dany język. Także w tym przypadku wszystko ma swój czas. Ważne jest, by podczas zabaw w domu lub zajęć logopedycznych stymulować i pobudzać dzieci do zabaw językowych, by w taki sposób, przez zabawę, poznawały słowa i utrwalały gramatykę języka. Rozwijanie słownictwa jest bardzo ważne. Dlatego dziś w Ajtejnatywach opisuję dwie gry, które moim zdaniem sprawdzają się świetnie właśnie w tej roli. Jesteś ciekawa co to za gry? Zapraszam do zapoznania się z tekstem.
Nie będę niepotrzebnie przedłużać Twojego oczekiwania na tytuły pomocy 🙂 Dziś piszę o Kartach dialogowych Saga i grze Story Cubes. Zarówno Karty dialogowe jak i Story Cubes mają bardzo dużo serii i edycji, dlatego zapraszam Cię do przejrzenia linków, które wyróżniłam powyżej. Większość z tych serii gier można wykorzystywać w podobny sposób. Opiszę w jaki sposób ja posługuję się Kartami dialogowymi i Story Cubes.
Kreatywne rozwijanie słownictwa
Karty dialogowe Saga
Te karty zawierają obrazki rodem z baśni o odległej krainie, o której wszyscy słyszeli, ale nikt nie wie gdzie ona jest. Żaden człowiek jej nie odnalazł, choć wielu próbowało. Zestaw zawiera 55 kolorowych kart wielkości tradycyjnych kart do gry. Gramatura papieru jest także bardzo podobna. Na każdej karcie znajduje się inny rysunek. Moim zdaniem około 6 kart z całej talii, nie nadaje się do gry z dziećmi, gdyż są one zbyt brutalne lub dotykają tematów zbyt trudnych dla dzieci.
Głównym założeniem kart dialogowych jest tworzenie historii w oparciu o karty, dla przykładu. Tasujemy karty. Rozdajemy np. po dziesięć dla każdego uczestnika gry. Karty leżą na stole w taki sposób, by nikt, nawet ich właściciel, nie widział obrazków na nich. Grę zaczyna np. najmłodszy gracz. Odsłania on swoją kartę z wierzchu i zaczyna opowiadać historię w oparciu o ilustrację lub uzasadnione skojarzenie do niej. Kolejna osoba odsłania swoją kartę i kontynuuje opowieść, nawiązując do treści opowieści swojego przedmówcy oraz do swojej karty. W taki sposób powstaje bajka, opowieść. Mimo, że po ułożeniu kilku baśni karty zaczynają się powtarzać, to praktycznie zawsze można wykorzystać ją inaczej, ponieważ historie są różne, każda jest wyjątkowa i budzi inne skojarzenia u grających.
Oto przykładowe karty i początek opowieści:
… Dawno, dawno temu, ktoś zapalił zapałkę, ponieważ było ciemno. Gdy stało się jasno Grześ zobaczył pająka. Grześ wraz z pająkiem mieszkali w małym domku po środku ogromnego lasu…
Kolejnym pomysłem na wykorzystanie tych kart jest wyszukiwanie skojarzeń do jednej konkretnie wybranej karty. Możesz to zrobić w sposób sterowany. Terapeuta / prowadzący zabawę wybiera wcześniej karty do gry. Ale można zdać się na los 🙂 i pozwolić dziecku / dzieciom wylosować kartę z całej talii. Zawsze warto pytać uczestników zabawy dlaczego mają takie właśnie skojarzenia do tej karty. Po wymienieniu kilku z nich można poprosić dziecko o umieszczenie (przyklejenie taśmą) karty na środku kartki A4 lub A3 i narysowanie obrazka „wychodzącego z karty”.
Moje skojarzenia 🙂
Nagroda, zwycięstwo, skarb, historia, tajemnica, klątwa, długa wyprawa.
Wyszukiwanie powiązań pomiędzy 2 obrazkami to kolejna przykładowa gra. Karty mogą być wybierane losowo lub jeżeli chcesz możesz przygotować pary obrazków przed zajęciami, by poprowadzić tę grę w bardziej przemyślany sposób, potrenować konkretne słowa.
Moje powiązania:
Królestwo, władca, para królewska, mądrość, dobre decyzje, pokój.
Moje powiązania:
Magiczna rzecz, siła, czar, szczęście, pomyślność, nadprzyrodzona moc.
Następny wariant gry opartej także w pewnym sensie na skojarzeniach to ich odnajdywanie w bardziej usystematyzowana sposób. Dla starszych dzieci można zaproponować wyszukiwanie skojarzeń według np. takiej zasady: Podaj pięć skojarzeń, które będą przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami, itp.
Moje czasowniki:
Tańczy, gra, trzyma, nosi, wystawia, podskakuje.
I wersja jeszcze trudniejsza. Skojarzenie przysłowia pokazanego na karcie. To wariant dla młodzieży i dorosłych.
Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej.
Kto mieczem wojuje, od miecza ginie.
Nie ma róży bez kolców.Masz pomysły na kolejne trzy karty? 🙂
Na koniec propozycja gry, którą bardzo lubię. Gra w wyszukiwanie swoich mocnych stron lub swoich zalet w oparciu o wylosowaną kartę. Ta gra przydaje się w pracy z osobą o zaniżonej samoocenie. Polecam „grać” w ten wariant na zajęciach indywidualnych.
Przykładowe mocne strony w oparciu o trzy karty:
Mam łatwość w pisaniu tekstów.
Umiem organizować sobie wolny czas, by go nie trać.
Jestem dobra w rozwiązywaniu zagadek.
Karty dialogowe mają naprawdę bardzo szerokie zastosowanie. Została wydana książka, która opisuje różne pomysły na ćwiczenia z tą pomocą. Jeżeli zabraknie Ci pomysłów, w co wątpię, ta książka może Ci pomóc.
Story Cubes
To gra z 9 sześciennymi kostkami, które są naprawdę bardzo solidnie i starannie wykonane. Na każdej kostce znajduje się 6 prostych niekolorowych obrazków.
Podążając za instrukcją musisz rzucić dziewięcioma kostkami jednocześnie, wybrać jedną i następnie od niej, poruszając się zgodnie z ruchem wskazówek zegara i opowiedzieć historię na podstawie ilustracji na kostkach. Zachęcam by młodszym zawodnikom zmniejszyć liczbę kostek do pięciu lub nawet trzech. Wtedy gra staje się dla nich zwyczajnie ładniejsza.
… Dawno temu ktoś obudził się w nocy i za oknem, na niebie, zobaczył dziwną gwiazdę z długim ogonem. Postanowił ubrać się, wziąć ze sobą plecak z jedzeniem, pochodnię i spadochron (tak na wszelki wypadek :)) i iść…
Nieco prostszym sposobem na wykorzystanie kostek jest układanie zdania do obrazka na kostce. Zdania nie muszą być ze sobą logicznie połączone, choć mogą. Ważne, by zawierały np. nazwę przedmiotu ze ścianki kostki.
Wymyślenie zdań pozostawiam Twojej wyobraźni 🙂
Kreatywnym pomysłem jest gra w zadawanie pytań i odpowiadanie na nie.
Przykładowe pytania:
O czym myśli / śni?
Kto tam może mieszkać?
Do czego służy?
Dokąd prowadzi?
Gra pt. Dlaczego on jest szczęśliwy / smutny? Tutaj za wiele tłumaczyć nie trzeba. Obrazki mówią same za siebie. Dodam tylko tyle, że to Ty możesz ułożyć kostki w odpowiedni sposób. Dać dziecku gotowe rozwiązanie lub prosisz dziecko o logiczne dobranie obrazków na kostkach.
Jak widzisz pomysłów na wykorzystanie Kart dialogowych i gry Story Cubes jest niezliczona liczba. Wszystko zależy czego potrzebujesz i nad czym chcesz pracować. Jeżeli chcesz pracować nad rozwijaniem słownictwa to właśnie dostałaś porcję zadań, które możesz spokojnie wykorzystać od zaraz. Prawda jest taka, że każda gra jeżeli poświęcisz jej więcej czasu odkryje przed Tobą nowe pomysły i możliwości. Dlatego warto wychodzić poza instrukcję obsługi proponowaną przez autora gry i postawić na własną wyobraźnię. A o to przecież chodzi w Ajtejnatywach 🙂
